احساس من

هدف از انجام عملیات مدیریتهای خاک حاصلخیز نگه داشتن و حفظ ساختمان خاک است. حاصلخیز بودن خاک یعنی تولید بیشتر، پوشش گیاهی مناسب و به حداقل رساندن اثر مخرب قطرات باران، رواناب و باد. چنین خاک هایی معمولاً دارای ساختمانی پایدار و دانه ای بوده و در اثر عملیات کشاورزی از نفوذ پذیری آن کاسته نمی شود. بنابراین حاصلخیزی خاک را باید به عنوان کلید حفاظت خاک تلقی کرد. مواد آلی خاک یکی از راههای حاصلخیز کردن زمینها، دادن مواد آلی به آن است. مواد آلی چسبندگی ذرات خاک را افزایش می دهد، ظرفیت نفوذ آب به داخل خاک را بهبود بخشیده و عملی مطلوب در جهت حفظ پایداری خاکدانه هاست دادن مواد آلی به خاک می تواند به صورتهای مختلف باشد، مانند اضافه کردن کود سبز به خاک، دادن کود حیوانی تخمیر شده و پخش کاه و کلش در سطح زمین. مفید بودن مواد آلی در خاک از روی ضریب ایزوهومیک آنها سنجیده می شود. ضریب ایزوهومیک عبارت است از: مقدار هوموس تولیدی به ازای هر واحد ماده آلی. کودهای سبز که معمولاً از علوفه های لگومینوز تشکیل شده است و همراه با شخم به خاک اضافه می شود در پایداری خاکدانه ها بسیار مؤثر است. ضریب ایزوهومیک این کودها کم و در نتیجه دوام آنها کوتاه است. بر عکس کاه به کندی تجزیه می شود ولی ضریب ایزوهومیک آن زیاد است. کودهایی که قبلاً تخمیر شده باشند نیز مدتی طول می کشد تا بتوانند در پایداری خاک مؤثر واقع شوند اما ضریب ایزوهومیک آنها بالاست. فصل ششم 6.اثر فرسایش بر روی حاصلخیزی: خارج شدن مواد غذایی خاک به وسیله ی عمل فرسایش و آبدوی یعنی فرسایش وآبدوی با از بین بردن ذرات ریز خاک مواد غذایی موجود در آنها را نیز با خود میبرد. البته از بین رفتن مواد غذایی مختلف به این وسیله به دو صورت انجام میگیرد . برای نمونه فسفر چون بر روی ذرات کلوئیدی چسبیده است معمولا همراه آنها از دست میرود ، ازت که محلول در آب میباشد نیز میتواند در آب حل شده و از زمین خارج گردد در اثر فرسایش ، مواد غذایی مورد نیاز گیاه از بین رفته و حاصلخیزی خاک کاهش میابد و در نتیجه از میزان تولید کاسته میشود باید در نظر داشت که کاهش حاصلخیزی خاک در اثر فرسایش نه تنها میزان تولید را پایین می آورد بلکه کیفیت محصول تولید شده را کاهش میدهد.فرسایش به دلایل مختلفی حاصلخیزی را کاهش میدهد که به وسیله ی الف:کاهش عمق خاک سطحی ، ب:از بین رفتن مواد غذایی مورد نیاز گیاه الف: کاهش عمق خاک سطحی: فرسایش ، عمق خاک سطحی را کاهش می دهد و در نتیجه از حاصلخیزی خاک کاسته می شود نهایت کاهش عمق خاک سطحی رسیدن به خاک تحت الارض است خاک تحت الارض غالبا فقیر از مواد آلی و غذایی است و ساختمان نامناسبی دارد و بنابراین میزان تولید آن کم خواهد بود به طور کلی عمق خاک سطحی در میزان تولید تنها هنگامی مشکل ایجاد نمیکند که خاک سطحی حاصلخیز و خیلی عمیق بوده و یا با افزودن مواد غذایی کافی به خاک باقیمانده از فرسایش بتوان به میزان کافی محصول به دست آورد. ب: از بین رفتن مواد غذایی مورد نیاز گیاه: مواد غذایی مورد نیاز گیاه یا به صورت ترکیب محلول (ازت نیتراتی) و یا به صورت چسبیده به ذرات ریز مانند فسفر و عناصر کمیاب می باشد. بنابراین در اثر آبدوی و فرسایش مقدار قابل توجهی از مواد غذایی از بین می رود قسمت عمده ای از هموس معمولا در خاک سطح الارض است ، بنابراین فرسایش که معمولا خاک سطحی مزارع را از بین میبرد مقدار قابل توجهی ازت و هوموس را با خود حمل میکند.قسمتی از پتاسیم همراه ذرات رس است و قسمتی از آن نیز به حالت محلول می باشد بنابراین در اثر ابدوی و فرسایش مقدار قابل توجهی پتاسیم بوسیله ی اب به حدی است که در شمال ایران وقتی شالیزارها را به وسیله ی آبهای گل آلود رودخانه آبیاری میکنند دیگر نیازی به کود های پتاسی نخواهد بود.قسمت عمده فسفر بر روی ذرات کلوئیدی چسبیده است . بنابراین با انتقال این ذرات کلوئیدی به وسیله فرسایش مقدار خیلی زیادی فسفر از منطقه خارج خواهد شد باید در نظر داشت که علاوه بر مواد کلوئیدی ، مواد دیگر خاک مانند لیمون و هوموس به میزان قابل ملاحظه ای فسفر دارند که به وسیله ی فرسایش از بین میروند. معمولا میزان فسفری که از بین رفته در اثر فرسایش بیشتر از میزان فسفری است که به وسیله ی گیاه برداشت میشود .زیرا فسفری که به وسیله ی گیاه مصرف میشود فسفر قابل جذب است ، در حالی که فسفری که به وسیله ی فرسایش از بین میرود کل فسفر خاک است که فسفر قابل جذب از آنست.فسفر قابل جذب مصرف شده به وسیله ی گیاه (در صورتی که فرسایش نباشد) می تواند از فسفر ذخیره شده در خاک تامین می شود در حالی که فسفر از بین رفته به وسیله ی فرسایش را فقط افزایش کودهای فسفری می تواند جبران کند. البته باید در نظر داشت که مسئله ی از بین رفتن مواد غذایی مورد نیاز گیاه به وسیله ی فرسایش عمدتا در گذشته اهمیت داشت زیرا از کودهای شیمیایی به طور گسترده ای استفاده نمی شده است ولی امروزه که کودهای شیمیایی به مقدار زیادی پخش میشوند ، عناصر از بین رفته به وسیله ی فرسایش درصد کمی از مقدار کود سالانه مصرفی است. ولی باید در نظر داشت که مواد غذایی از بین رفته به وسیله ی فرسایش به صورت قابل استفاده است، در حالی که کود اضافه شده به صورت قابل استفاده نمی باشد. و برای قابل استفاده شدن آن زمان نسبتا طولانی لازم است ، بنابراین گاهی جبران مواد غذایی از بین رفته به وسیله ی فرسایش به سهولت امکان پذیر نیست. 6-1:اصول حفاظت خاک طبق تخمین متخصصان سازمان خوار و بار جهانی بیش از 40 درصد اراضی زیر کشت کشورهای خاور میانه تحت تأثیر عوامل فرسایش آبی و بادی می باشند. تخریب خاک از دو نظر قابل اهمیت است تخریب از نظر کمی و تخریب از نظر کیفی. تخریب کمی همان کاهش ضخامت خاک و از بین رفتن مواد می باشد. تخریب کیفی عبارت است از: شور شدن، کاهش تدریجی حاصلخیزی ـ مدفون شدن خاک توسط شنهای روان و غیره است. واحدها و معیارهای تخریب خاک را می توان بر حسب مشخصات زیر تعیین نمود. نوع تخریب واحدهای انداه گیری فرسایش آبی از بین رفتن خاک بر حسب تن در هکتار فرسایش بادی از بین رفتن خاک بر حسب تن در هکتار شور شدن افزایش شوری بر حسب میلی موس در سانتیمتر و در سال قلیائی شدن افزایش قلیائیت بر حسب درجه اشباع سدیم تبادلی در سال اسیدی شدن کاهش درجه اشباعی بازها در سال
احساس من...